Chronische nierziekte en voedingsmanagement: Een blik in de toekomst

• Chronische nierziekte (CKD), waarbij de nierfunctie na verloop van tijd geleidelijk afneemt, treft bijna 10% van de wereldbevolking en komt wereldwijd steeds vaker voor, waardoor het een kritiek probleem voor de volksgezondheid is.¹
• Voedingszorg kan helpen om CKD-patiënten te ondersteunen, omdat het het risico op geassocieerde complicaties die de prognose en levenskwaliteit beïnvloeden, kan verminderen. Om aan de complexe voedingsbehoeften van CKD-patiënten te voldoen, suggereren toonaangevende experts op dit gebied dat gespecialiseerde medische voedingsproducten een haalbare optie zijn.²
  
• Lees verder om te ontdekken hoe voedingsmanagement kan helpen om de zorg voor CKD-patiënten te verbeteren en hoe gespecialiseerde voedingsfabrikanten de nieuwste wetenschap kunnen vertalen naar doelgerichte medische voedingsproducten.
  

Hoe ondersteunt voeding het beheer van CKD?

Ondervoeding is een veel voorkomende complicatie van CKD die de levenskwaliteit van de patiënt aanzienlijk beïnvloedt. De oorzaken van ondervoeding bij CKD-patiënten zijn veelzijdig, van verminderde absorptie van voedingsstoffen en metabole stoornissen als gevolg van verminderde nierfunctie waardoor afvalstoffen zich ophopen, tot verhoogd verlies van voedingsstoffen en energieverspilling tijdens dialyse. Terwijl niet-gedialyseerde CKD-patiënten worden aanbevolen om de inname van eiwitten (~0,6g/kg BW/d van eiwit met hoge biologische waarde wanneer voldoende calorieën worden toegediend), fosfaat, kalium en natrium te verminderen, hebben gedialyseerde CKD-patiënten tot 1,4g/kg BW/d en hogere niveaus van energie en kalium nodig.³ De prevalentie van ondervoeding neemt toe naarmate de nierfunctie afneemt.⁴

Een geoptimaliseerde voedingsstatus bij CKD-patiënten wordt positief geassocieerd met een betere kwaliteit van leven, een lager risico op complicaties en een verminderd risico op ondervoeding.^5,6,7 Om CKD op de juiste manier te behandelen, is het daarom essentieel om patiënten vroegtijdig en regelmatig te screenen op ondervoeding en de voedingsstatus continu te beoordelen.

Wat is de invloed van orale voedingssupplementen (ONS) op de voedingsstatus?

In een recente studie van Wong en team aan de University of British Columbia werd de associatie tussen ONS en voedingsstatusparameters beoordeeld bij patiënten met CKD zonder dialyse, specifiek bij patiënten met - of met een hoog risico op - ondervoeding/proteïne-energie-verspilling (PEW).⁸ Voedingsstatusparameters zoals BMI en serumalbumine werden geëvalueerd in de twee jaar voorafgaand aan de voedingsinterventie (pre-ONS) en twee jaar na het eerste ONS-voorschrift (post-ONS). Uit het onderzoek bij bijna 4000 patiënten bleek dat het voorschrijven van ONS gepaard ging met een verbetering van de parameters van de voedingsstatus. Hoewel de gegevens veelbelovend zijn, is het belangrijk op te merken dat het observationele ontwerp van Wongs onderzoek betekende dat er geen oorzakelijk verband kon worden vastgesteld tussen het voorschrijven van ONS en voedingsparameters.

Daarnaast benadrukte het onderzoek dat specifieke fenotypes van patiënten, zoals patiënten met subklinische ontsteking en een lage BMI, een gunstigere respons op ONS leken te hebben. Andere factoren zoals het stadium van CKD, de manier waarop het wordt beheerd (d.w.z. via dialyse vs. niet-dialyse) en de aanwezigheid van complicaties moeten ook in overweging worden genomen. Een gepersonaliseerde aanpak van de voedingszorg bij CKD en andere aandoeningen zoals bloedarmoede en botminerale stoornissen moet overwogen worden om de voedingsstatus succesvol te beheren en de patiëntenzorg op deze gebieden te optimaliseren.

Patiënten die dialyse ondergaan, lopen een nog groter risico op ondervoeding. Dialyse is een katabole gebeurtenis die het energieverbruik en de eiwitafbraak verhoogt en de eiwitsynthese vermindert (hoge prevalentie van PEW), en kan leiden tot verlies van in water oplosbare vitaminen, mineralen en andere belangrijke voedingsstoffen, afhankelijk van het type dialyse. Voedingsmanagement en medische voedingsoplossingen spelen daarom een belangrijke rol bij het voldoen aan de specifieke voedingsbehoeften van deze patiënten vanaf het beginstadium.  

Hoe zien CKD-voedingszorg en beschikbaarheid van ONS er wereldwijd uit?

Hoewel steeds meer gerandomiseerde onderzoeken de positieve effecten van voedingszorg op de voedingsstatus van CKD-patiënten ondersteunen⁹ en ondanks de door ESPEN gepubliceerde richtlijnen voor klinische voeding om patiënten met CKD te ondersteunen¹⁰, wordt de beschikbaarheid en capaciteit van wereldwijde niervoedingszorg een echte belemmering in de progressie. Met meer dan 850 miljoen volwassenen wereldwijd die naar schatting CKD hebben, is dit geen lokaal gezondheidsprobleem.¹¹ Om de omvang van het probleem te beoordelen, onderzocht de Global Kidney Nutrition Care Atlas de wereldwijde capaciteit van niervoedingsdiensten en de beschikbaarheid van ONS via een vragenlijst die werd afgenomen bij de belangrijkste belanghebbenden in de nierzorg in 182 landen.¹²

De resultaten van het onderzoek benadrukken dat voedingsinterventie een belangrijk onderdeel is van CKD-management - het helpt de voedingsstatus van CKD-patiënten te optimaliseren en helpt PEW tegen te gaan.^13,14 Het onderzoek liet ook zien dat er wereldwijd aanzienlijke verschillen waren in de beschikbaarheid van gespecialiseerde voedingsproducten, waarbij meer landen met hoge inkomens de kosten voor suppletie vergoeden in vergelijking met landen met lage inkomens, waar ONS-voorschriften die duur zijn voor patiënten de norm zijn in zowel klinische als poliklinische settings. Het is geen verrassing dat de praktische kostenbarrières in veel lage- en lagere middeninkomenslanden van invloed zijn op de manier waarop CKD-patiënten worden ondersteund.

Naast de toegang tot ONS is een succesvolle voedingsinterventie ook sterk afhankelijk van nierdiëtisten die regelmatig voedingsadvies en controle geven. Wereldwijd beschikte slechts 48% van de 155 onderzochte landen over diëtisten om deze gespecialiseerde voedingsdienst te verlenen.¹⁵ Daarnaast was voedingsadvies niet beschikbaar in 65% van de landen met een laag tot gemiddeld inkomen en 41% van de onderzochte landen gaf geen formele beoordeling van de voedingsstatus in de niervoedingszorg. Dit wijst op de grote hiaten in de wereldwijde voedingszorg, vooral in regio's met een laag of gemiddeld inkomen.

Hoe ziet de toekomst eruit voor ONS bij CKD-patiënten?

Het is duidelijk dat er wereldwijd een aanzienlijke gezamenlijke inspanning nodig is om mensen bewust te maken van het belang van gespecialiseerde voedingsbeoordeling en om voedingsmanagementinitiatieven te implementeren die de zorg voor CKD-patiënten ondersteunen.

Om de beoordeling van en zorg voor voeding bij CKD-patiënten te verbeteren, zijn opleidings- en trainingsprogramma's nodig om zorgverleners te helpen met de vereiste vaardigheden en kennis, vooral in situaties met beperkte middelen. Gespecialiseerde medische voedingsproducten moeten ook gemakkelijk verkrijgbaar zijn en vergoed worden, zodat gespecialiseerde diëtisten optimale voedingszorg kunnen bieden.

Een patiëntgerichte aanpak voor doelgerichte innovatie

Bij dsm-firmenich hebben we een passie voor het aanpakken van enkele van 's werelds meest uitdagende voedings- en gezondheidsproblemen door de standaard van voedingszorg te verhogen en de gezondheid van bevolkingen wereldwijd te ondersteunen. Daarom kiezen we voor een gerichte aanpak van medische voedingsinnovatie, zodat fabrikanten unieke en aantrekkelijke oplossingen kunnen ontwikkelen die voldoen aan de specifieke voedingsbehoeften van CKD-patiënten.

Om ondervoeding bij patiënten te helpen bestrijden en de zorgstandaard wereldwijd te verhogen, ontwikkelt dsm-firmenich een reeks wetenschappelijk onderbouwde concepten die in 2022 gelanceerd zullen worden. Blijf op de hoogte van Talking Nutrition om als eerste te horen wanneer ze gelanceerd zijn!