De kern van de zaak: een analyse van het effect van EPA en DHA op hartaandoeningen

Samenvatting

• Tegen 2030 zullen bijna 23,6 miljoen mensen sterven aan hart- en vaatziekten, voornamelijk aan coronaire hartziekten en beroertes. 
• Er is een nieuwe uitgebreide meta-analyse uitgevoerd om het effect van EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur) op hart- en vaatziekten te beoordelen. 
• De resultaten van deze meta-analyse vormen een aanvulling op recent onderzoek, dat bevestigt dat een adequate inname van EPA en DHA het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen bij mensen met verhoogde bloedwaarden van triglyceriden of LDL-cholesterol, beide belangrijke risicofactoren die wereldwijd een aanzienlijk deel van de volwassen bevolking treffen. 

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zullen tegen 2030 bijna 23,6 miljoen mensen sterven aan hart- en vaatziekten (CVD's) - voornamelijk aan coronaire hartziekten (CHD) en beroertes, die naar verwachting de belangrijkste doodsoorzaken zullen blijven. Hartinsufficiëntie wordt veroorzaakt door een opeenhoping van vetafzettingen op de wanden van de kransslagaders. Er is een nieuwe uitgebreide meta-analyse uitgevoerd om het effect van EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur) op hart- en vaatziekten te beoordelen. Het onderzoek is er ook op gericht om het verband tussen de inname van EPA en DHA en het risico op hart- en vaatziekten in te schatten.  

De meta-analyse, gefinancierd door de Global Organization for EPA and DHA (GOED) en geleid door hoofdonderzoeker Dominik D. Alexander van de afdeling Epidemiologie van het EpidStat Instituut, had als doel de effecten van verschillende doses EPA en DHA te onderzoeken, evenals bepaalde uitkomsten bij populaties met een hoger risico. Tot op heden is het onderzoek de meest uitgebreide kwantitatieve analyse in zijn soort binnen de collegiaal getoetste biomedische literatuur. De inclusiecriteria waren specifiek voor CHD, in tegenstelling tot andere meta-analyses die een mix van vasculaire en andere coronaire uitkomsten omvatten. Deze studie gebruikte gegevens uit twee soorten onderzoeken:  

1)    18 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (RCT's), waaronder 93.000 proefpersonen 
2)    16 prospectieve cohortonderzoeken, waaronder 732.000 proefpersonen.

De studiepopulaties bestonden uit volwassenen ouder dan 18 jaar, zonder en met hartinsufficiëntie en zonder significante niet-CHD-gerelateerde ziektegeschiedenis.

De belangrijkste bevindingen van de meta-analyse

• Suppletie met EPA en DHA leidde tot een niet-statistisch significante vermindering van hart- en vaatziekten met 6%. 
• Suppletie met EPA en DHA verlaagde het risico op hart- en vaatziekten significant met 16% bij mensen met verhoogde serumtriglyceriden (>150 mg/dL), maar niet bij mensen met triglycerideniveaus binnen de normale grenzen. Bovendien had een hogere dosis (> 1000 mg/d EPA en DHA) een sterker effect bij mensen met verhoogde triglyceriden in vergelijking met onderzoeken met een dosis lager dan <1000 mg/d. 
• Suppletie met EPA en DHA verlaagde het risico op hart- en vaatziekten significant met 14% bij mensen met een hoger low-density lipoproteïne (LDL) cholesterol (>130 mg/dL), maar niet bij mensen met een LDL-cholesterol lager dan 130 mg/dL. 
• Uit de daaropvolgende meta-analyse van prospectieve cohortonderzoeken bleek dat suppletie met EPA en DHA het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verminderde met 18%.

De resultaten van deze meta-analyse vormen een aanvulling op recent onderzoek, dat bevestigt dat een adequate inname van EPA en DHA het risico op hart- en vaatziekten kan verlagen bij mensen met verhoogde bloedwaarden van triglyceriden of LDL-cholesterol, beide belangrijke risicofactoren die wereldwijd een aanzienlijk deel van de volwassen bevolking treffen.¹ De bedreiging van verhoogde triglyceriden en LDL-cholesterol voor de gezondheid is ontstaan door slechte eetgewoonten en dieetveranderingen in ontwikkelde landen. De toegenomen consumptie van bewerkte voedingsmiddelen die transvetten (waaronder gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën), verzadigde vetten en maïssiroop met een hoog fructosegehalte bevatten, waaraan het menselijk lichaam zich nog niet volledig heeft kunnen aanpassen, zijn de belangrijkste oorzaken van een verhoogd triglyceriden- en LDL-cholesterolgehalte dat bijdraagt aan hartaandoeningen en obesitas.

Een grote meerderheid van de wereldbevolking heeft een omega-3-tekort. 83% van de wereldbevolking leeft in landen waar de gemiddelde inname van EPA en DHA onder de minimumrichtlijnen van de WHO ligt.² In de VS heeft bijna 96% van de bevolking een EPA- en DHA-niveau dat lager is dan wat nodig is voor cardiovasculaire bescherming.³ Om cardiovasculaire voordelen te behalen, is een inname nodig die aanzienlijk boven het niveau van de algemene aanbeveling van 250 mg EPA en DHA per dag ligt. Dit nieuwe onderzoek ondersteunt het standpunt dat een inname van 1000 mg EPA en DHA per dag een doel zou moeten zijn om de cardiovasculaire gezondheid te optimaliseren. Voedingssupplementen en verrijkte voedingsmiddelen zijn de handigste manier om ervoor te zorgen dat deze niveaus kunnen worden bereikt. Alle geanalyseerde onderzoeken, op één na, verstrekten EPA en DHA in combinatie in verschillende doses, en daarom zijn er meer RCT's nodig om de relatie tussen de dosis EPA en DHA, alleen of in combinatie, voor het verminderen van hart- en vaatziekten volledig te evalueren.  

Recente studies tonen duidelijk aan dat de voordelen van supplementatie voor de volksgezondheid en de economie groter zijn dan de kosten. Eén studie heeft bijvoorbeeld aangetoond dat de regelmatige consumptie van EPA- en DHA-supplementen met omega-3-vetzuren aanzienlijke besparingen kan opleveren in de kosten voor gezondheidszorg in de Europese Unie (EU).⁴ Over het algemeen wordt 24% van de 55-plussers in de EU geacht een risico te lopen op een ziekenhuisincident dat wordt toegeschreven aan hart- en vaatziekten (CVD). De bevindingen geven aan dat dit risico met 4,9% kan worden verminderd door dagelijkse consumptie van 1.000 mg EPA en DHA. Dit komt overeen met meer dan 1,5 miljoen minder ziekenhuisincidenten als gevolg van hart- en vaatziekten vanaf nu tot 2020, wat een kostenbesparing oplevert van €12,9 miljard per jaar. Voor de VS stelt een rapport uit 2013 dat het besparingspotentieel in vermeden ziekenhuisgebeurtenissen die worden toegeschreven aan CVD, door EPA- en DHA-supplementen met omega-3-vetzuren op preventieve niveaus, gemiddeld bijna 500 miljoen dollar per jaar zou bedragen - een cumulatieve besparing op de kosten voor gezondheidszorg van 3,90 miljard dollar van 2013 tot 2020.⁵  

Omdat is aangetoond dat een dieet met weinig EPA en DHA kan bijdragen aan hartaandoeningen, bevelen gezondheidsautoriteiten de inname van EPA en DHA aan voor de gezondheid van het hart en de algehele gezondheid.6 De bevindingen van de nieuwe meta-analyse zijn een stimulans voor meer onderzoek op het gebied van EPA en DHA voor de gezondheid van het hart. Ze moeten gezondheidsautoriteiten en professionals in de gezondheidszorg aanmoedigen om meer aandacht te besteden aan de essentiële rol, inname en status van EPA en DHA in de menselijke gezondheid.